<p><em>Bielenie chałup zrębowych i sumikowo-łątkowych / Whitening of framework huts and of pole</em> (mapa 199, karta CII) <br /><br />[na podstawie badań PAE z lat 1956-1965 i danych z literatury]</p>
kultura materialna ; budownictwo ; budynek ; budynek mieszkalny ; dom ; elementy budynku ; ściana ; ściana z drewna ; konstrukcja ścian ; konstrukcja węgłowa ; konstrukcja sumikowo-łątkowa ; zabezpieczanie i pielęgnacja budynku ; techniki ; bielenie
<p>mapa ukazuje bielenie chałup zrębowych i sumikowo-łątkowych ; zawarto na niej następujące informacje: <strong>A. Bielenie zewnętrznych ścian chałup</strong> zrębowych i sumikowo-łątkowych. 1 – bielenie całej chałupy, 2 – bielenie tylko części mieszkalnej chałupy z wyłączeniem komory, stajni, 3 – bielenie ścian chałupy w poprzeczne pasy na styku belek tworzących zrąb. <strong>B. Nie bieli się ścian chałup</strong> zrębowych i sumikowo-łątkowych. 4 – we wsi nie stwierdzono bielenia chałup zrębowych i sumikowo-łątkowych zewnątrz (por. mapą 193). <strong>C. Inne oznaczenia.</strong> 5 – wschodnia granica reliktowego występowania chałup zrębowych (por. mapę 193), 6 – zachodnia granica dużej przewagi chałup zrębowych (por. mapę 193), 7 – obszar występowania chałup zrębowych polenionych gliną, bielonych, 8 – obszar występowania chałup bielonych w poprzeczne pasy na styku belek, 9 – obszar występowania chałup nie bielonych, 10 – występują chałupy bielone zewnątrz nie polepione gliną</p>
<p>- we wsi nie stwierdzono istnienia faktów kulturowych określonych na mapie </p>
Wiraszko, Zofia
<span>Polski atlas etnograficzny. T. IV. Red. Józef Gajek. Warszawa 1971, syg. <PAE/AE/5> , <A.35/4></span>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1971
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0216_01>
ogólnopolski
<p><em>Dawne narzędzia do transportu na plecach / Former appliances for shoulder-borne transportation</em> (mapa 342, karta CLXXXIV)<br /><br /><span>[na podstawie badań PAE z lat 1960-1968 i innych źródeł]</span></p>
kultura materialna ; transport i komunikacja ; transport lądowy ; transport ludzki ; narzędzia ; techniki ; transport nasobny ; transport na plecach ; nosiłki ; plecak ; worek ; torba wełniana
<p>mapa ukazuje dawne narzędzia do transportu na plecach; zawarto na niej następujące informacje: <strong>A. Narzędzia używane głównie przez domokrążnych handlarzy</strong>. Zanikły na przełomie XIX i XX . 1 – nosiłki (pominięto używane dawniej przy budowach do noszenia cegieł), 2 – skrzynki noszone na plecach używane głównie przez szklarzy (błoniarzy), 3 – kosze, 4 – zasobniki z klepek. <strong>B. Narzędzie używane głównie przez mężczyzn do noszenia żywności do odległego miejsca pracy (na pole, do lasu)</strong>. Obecnie w zaniku. 5 – plecaki z worka, rzadziej z płótna lub produkcji fabrycznej (turystyczne), 6 – wełniana torba pasterska (por. mapa 273). <strong>C. Inne oznaczenia.</strong> 7 – nie stwierdzono występowania narzędzi do transportu na plecach, 8 – nie uwzględniono stanu sprzed II wojny światowej, 9 – znak górny niepełny oznacza, że zjawisko występuje we wsi obocznie, 10 – znak dolny niepełny oznacza, że zjawisko pojawiło się jako rezultat przesiedleń</p>
Kłodnicki, Zygmunt
Polski atlas etnograficzny. T. VI. Red. Józef Gajek. Warszawa 1981, syg. <PAE/AE/7> , <A.35/6>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1981
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0359_01>
ogólnopolski
<p><em>Niezbożowe dodatki do ciasta chlebowego / Ingredients other than corn added to bread-making </em>(mapa 322, karta CLXXII)<br /><br /><span>[na podstawie badań PAE z lat 1964-1967 i innych źródeł]</span></p>
kultura materialna ; pożywienie ; przetwórstwo produktów żywnościowych ; techniki ; pieczenie ; chleb ; pieczywo
<p>mapa ukazuje niezbożowe dodatki do ciasta chlebowego; zawarto na niej następujące informacje: <strong>A. Stwierdzono dodawanie do ciasta chlebowego</strong>, a) w okresie badań PAE, b) dawniej, jeszcze na początku XX w.<br />- <span style="text-decoration:underline;">ziemniaków</span>, 1 – gotowanych, tłuczonych, 2 – surowych, tartych, 3 – bliżej nie określono jakich, <span style="text-decoration:underline;">innych dodatków</span>, 4 – dyni, 5 – buraków cukrowych, 6 – wyki, grochu, <span style="text-decoration:underline;">dodatków w okresach głodowych w XIX w. i w czasie I wojny światowej</span>, 7 – stokłosy, 8 – perzu, 9 – żołędzi, 10 – bukwi, 11 – kasztanów, 12 – ślazu „babiego chleba” („<em>Malva neglecta</em>”), 13 – kory brzozowej. <strong>B. Inne oznaczenia.</strong> 1. we wsi chleba się nie wypieka, 2. nie uwzględniono stanu sprzed II wojny światowej, 3. znak górny niepełny oznacza, że zjawisko występuje we wsi obocznie, 4. znak dolny niepełny oznacza, że zjawisko pojawiło się po II wojnie światowej jako rezultat przesiedleń</p>
Bohdanowicz, Janusz
<span>Polski atlas etnograficzny. T. VI. Red. Józef Gajek. Warszawa 1981, syg. <PAE/AE/7> , <A.35/6></span>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1981
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
<span>syg. <PAE_MO_0339_01></span>
ogólnopolski
<p><em>Płachty do transportu nasobnego / Rags for human carried transport</em> (mapa 274, karta CXLI)<br /><br /><span>[na podstawie badań PAE z lat 1960-1966 i innych źródeł]</span></p>
<p>kultura materialna ; transport i komunikacja ; transport lądowy ; transport ludzki ; narzędzia ; chusta ; płachta ; techniki ; transport nasobny ; transport na głowie ; transport na plecach ; nazwy gwarowe</p>
<p>mapa ukazuje występowanie płacht do transportu nasobnego; zawarto na niej następujące informacje: <strong>A. Formy płacht i sposoby przenoszenia w nich ciężarów </strong>(słomy, siana, trawy, koszy z nabiałem na targ). a) istniały w czasie badań, b) zanikły za pamięci informatorów. 1 – płachty bez troków, 2 – płachty z trokami. <strong>B. Nazwy płacht.</strong> 3 – obszar występowania wyłącznie nazwy „płachta”, 4 – północne granice obszarów, na których nie stwierdzono nazwy „płachta”, 5 – „miechówka”, 6 – „łoktusza” lub podobnie, 7 – „trawnica”, 8 – „derka” (obok nazwy płachta), 9 – „dzichta”, 10 – „drchta”, 11 – „chusta”, 12 – „grostuch”.</p>
<p><strong>Inne określenia:</strong><br />- nie stwierdzono występowania,<br />- nie uwzględniono stanu sprzed II wojny światowej,<br />- zjawisko występuje we wsi obocznie,<br />- zjawisko pojawiło się po II wojnie światowej jako rezultat przesiedleń</p>
Kłodnicki, Zygmunt
<span><span><span><span>Polski atlas etnograficzny. T. V. Red. Józef Gajek. Warszawa 1974, syg. <PAE/AE/6> , <A.35/5></span></span></span></span>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1974
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0291_01>
ogólnopolski
<p><em>Podkładanie liści pod chleb przy wypieku / Underlaying leaves when baking bread </em>(mapa 265, karta CXXXVI)<br /><br /><span>[na podstawie badań PAE z lat 1964-1967 i innych źródeł]</span></p>
kultura materialna ; pożywienie ; przetwórstwo produktów żywnościowych ; techniki ; pieczenie ; chleb ; pieczywo
<p>mapa ukazuje zwyczaj podkładania liście pod chleb przy wypieku ; zawarto na niej następujące informacje: Stwierdzono wypiekanie chleba. a) jeszcze w czasie badań PAE, b) dawniej (tradycje jeszcze żywe). <strong>A. Na podłożonych liściach</strong>. 1 – kapusty, 2 – chrzanu, 3 – klonu, 4 – dębu, 5 – jaworu, 6 – tataraku, 7 – zasięg zwyczaju wypiekania chleba na liściach chrzanowych (bez uwzględnienia przeniesień). <strong>B. Bez podkładania liści.</strong> 8 – na podsypce z mąki lub otrąb bez użycia form blaszanych, 9 – w brytfankach (zjawisko nowe). <strong>C. Inne oznaczenia</strong>. 10 – nie stwierdzono, na czym wypiekany jest chleb, 11 – południowo-zachodni zasięg podkładania tataraku<br /><br /><strong>Inne określenia:<br /></strong>- nie uwzględniono stanu sprzed II wojny światowej,<br />- zjawisko występuje we wsi obocznie,<br />- zjawisko pojawiło się po II wojnie światowej jako rezultat przesiedleń</p>
Bohdanowicz, Janusz
<span><span><span><span>Polski atlas etnograficzny. T. V. Red. Józef Gajek. Warszawa 1974, syg. <PAE/AE/6> , <A.35/5></span></span></span></span>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1974
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0282_01>
ogólnopolski
<p><em>Polepianie chałup zrębowych / Smearing and plastering huts with clay</em> (mapa 198, karta CII)<br /><br />[na podstawie badań PAE z lat 1956-1965 i danych z literatury]</p>
kultura materialna ; budownictwo ; budynek ; budynek mieszkalny ; dom ; elementy budynku ; ściana ; ściana z drewna ; konstrukcja ścian ; konstrukcja węgłowa ; zabezpieczanie i pielęgnacja budynku ; techniki ; polepianie
<p>mapa ukazuje polepianie chałup zrębowych; zawarto na niej następujące informacje: <strong>A. Polepianie wnętrza chałup zrębowych.</strong> 1 – część mieszkalną chałupy polepia się gliną, 2 – glinę zastępuje się wyprawą z wapna i piasku. <strong>B. Polepianie chałup zrębowych gliną zewnątrz.</strong> 3 – polepia się całą chałupę, 4 – zalepia się, lub niedawno zalepiało szpary na styku dwu belek, 5 – chałupy zrębowe istnieją, ale się ich w ogóle nie polepia. <strong>C. Inne oznaczenia.</strong> 6 – wschodnia granica reliktowego występowania chałup zrębowych (por. mapę 193), 7 – zachodnia granica dużej przewagi chałup zrębowych (por. mapę 193), 8 – zachodni zasięg chałup z niebieloną komorą.</p>
<p>- we wsi nie stwierdzono istnienia faktów kulturowych określonych na mapie </p>
Wiraszko, Zofia
Polski atlas etnograficzny. T. IV. Red. Józef Gajek. Warszawa 1971, syg. <PAE/AE/5> , <A.35/4>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1971
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0215_01>
ogólnopolski
<p><em>Reliktowe formy transportu nasobnego / Relic forms of human carried transport </em>(mapa 273, karta CXLI)<br /><br /><span>[na podstawie badań PAE z lat 1960-1966 i innych źródeł]</span></p>
<p>kultura materialna ; transport i komunikacja ; transport lądowy ; transport ludzki ; narzędzia ; chusta ; płachta ; torba ; techniki ; transport nasobny ; transport na głowie ; transport na plecach </p>
<p>mapa ukazuje reliktowe formy transportu nasobnego ; zawarto na niej następujące informacje: <strong>A. Sposoby i narzędzia stosowane przez mężczyzn i kobiety. </strong><span style="text-decoration:underline;">Przenoszenie ciężarów (owoce, grzyby, ziemniaki itd.) na głowie</span>. 1 – w węzełkach lub koszykach przytrzymywanych ręką. <span style="text-decoration:underline;">Przenoszenie słomy, siana, paszy na plecach w siatkach</span>. 2. a) zjawisko żywe w czasie badań, b) zanikło niedawno – rozpiętych na pałąkach, 3 – na prostych drążkach, 4 – bez usztywniających drążków. <strong>B.</strong> <strong>Narzędzia do transportu używane przez mężczyzn w czasie podróży</strong> w drodze do odległych miejsc pracy, do przenoszenia żywności i drobnych narzędzi. <span style="text-decoration:underline;">Kobiałki i torby zawieszone przez ramię, dawniej używane – zanikły</span>. 5 – kobiałki z łyka lub cienkich pasm dartego drewna, plecione techniką krzyżowo-taśmową, 6 – torby skórzane używane róznież przez zawody wędrowne, 7 – torby z sukna samodziałowego, z frędzlami (torby juhaskie).<br /><br /><strong>Inne określenia:</strong><br />- nie stwierdzono występowania,<br />- nie uwzględniono stanu sprzed II wojny światowej,<br />- zjawisko występuje we wsi obocznie,<br />- zjawisko pojawiło się po II wojnie światowej jako rezultat przesiedleń</p>
Kłodnicki, Zygmunt
<span><span><span><span>Polski atlas etnograficzny. T. V. Red. Józef Gajek. Warszawa 1974, syg. <PAE/AE/6> , <A.35/5></span></span></span></span>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1974
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0290_01>
ogólnopolski
<p><em>Rodzaje mąki do wypieku chleba / Different varieties of flout used for bread-making</em> (mapa 323, karta CLXXIII)<br /><br /><span>[na podstawie badań PAE z lat 1964-1967 i innych źródeł]</span></p>
kultura materialna ; pożywienie ; przetwórstwo produktów żywnościowych ; techniki ; pieczenie ; chleb ; pieczywo
<p>mapa ukazuje rodzaje mąki do wypieku chleba; zawarto na niej następujące informacje: <strong>A.</strong> <strong>Chleb wypiekano</strong>, a) w okresie badań PAE, b) dawniej, jeszcze na początku XX w.<br />-<span style="text-decoration:underline;"> z jednego rodzaju zboża, z mąki</span>, 1 – żytniej, 2 – pszennej, 3 – jęczmiennej, 4 – owsianej, <span style="text-decoration:underline;">z mąki ze zmieszanych różnych rodzajów zbóż</span>, 5 – żytnio-pszennej, 6 – żytnio-jęczmiennej, 7 – żytnio-owsianej. <strong>B. Inne oznaczenia.</strong> 1. we wsi chleba się nie wypieka, 2. nie uwzględniono stanu sprzed II wojny światowej, 3. znak górny niepełny oznacza, że zjawisko występuje we wsi obocznie, 4. znak dolny niepełny oznacza, że zjawisko pojawiło się po II wojnie światowej jako rezultat przesiedleń</p>
Bohdanowicz, Janusz
<span>Polski atlas etnograficzny. T. VI. Red. Józef Gajek. Warszawa 1981, syg. <PAE/AE/7> , <A.35/6></span>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1981
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0340_01>
ogólnopolski